Bezoek beurs Terracotta e vino 2018

November 2018

Met hoge verwachtingen ging ik dit jaar, nu samen met Marc, voor de tweede keer naar beurs La Terracotta e Il Vino. Deze wordt georganiseerd door Arte Nova, producent van aardewerken amfora’s, die aan veel (bekende) producenten over de hele wereld levert.

Er staan 42 producenten enkel met hun vini anforate. Plaats van delict: Impruneta, 20 kilometer onder Firenze. Impruneta telt 15.000 inwoners onder hen zijn meerdere pottenbakkers…. Het aardewerk is wereldberoemd en dat komt mede door de plaatselijk gewonnen klei: de bijzondere samenstelling van de grondstof (met o.a. hoge calcium en magnesium gehaltes) samen met de hoge oventemperaturen zorgt voor duurzaam en vorst-resistent aardewerk. Aldus de terracottaspecialist op hun website. Van deze klei maakt Arte Nova ook haar amfora’s.

Hier kun je zien hoe een wijn-amfora bij Arte Nova wordt gemaakt: La Terracotta e il Vino

De ochtend begon met een aantal lezingen. Ik kan er slechts een kleine samenvatting van geven…  Er was geen plek om te schrijven en het Italiaans werd niet vertaald, het ging hier en daar een beetje snel… De eerste lezing ging over de invloed van vinificatie en rijping op anafora op de zogenaamde druivenras gerelateerde aroma’s. Most van sangiovese en cabernet franc werd op twee soorten amfora’s en roestvrijstaal vergist en gerijpt. Voorlopige conclusie is dat de amfora’s geen invloed hebben op de aroma’s deze (terpenen en norisproiden) maar wel op de aroma’s die tijdens de alcoholische gisting ontstaan: vinificatie op amfora maakt complexer.

Vervolgens sprak de archeoloog Prof. Franco Cambi, van de Università di Siena over wijn, vinificatie en lagering in  de Romeinse tijd en werd ons nog even ingepeperd dat de fameuze grand crus in Frankrijk pas rond 700 in kaart werden gebracht, terwijl dat in Campania (Italië) al in de eerste eeuw VC werd gedaan. De betere wijn was voor de elite en kon 5 tot 25 jaar op amfora rijpen. Daarentegen moest de kwaliteit wijn voor het popolo minstens één jaar rijpen om drinkbaar te worden…

Prof. Manuel Malfeito-Ferreira, van de Università di Lisbona had een interessant betoog over de smaak van wijn en het winnen van medailles op het concours Mondus vini. Hij analyseerde de prijswinnaars van de afgelopen 10 jaar en ontdekte dat de hoeveelheid alcohol en restsuiker bijdragen aan het winnen en dat deze de laatste tien jaar gestegen zijn. Ook smaakomschrijvingen als: harmonieus, complex, body, exotisch, kruidig en koffie scoren hoog. Zuren, astringentie, groene aroma’s en rode bessen worden in het algemeen als negatief beoordeeld.

Proefnotities van medaillewinaars lijken al jaren op elkaar, voor rood klinken ze ongeveer zo: diep robijnrood, intens en complex, met gedroogd fruit, vanille, kruidig, rijpe zachte tannines: een grote rode wijn! En voor wit: helder lichtgeel met een groene gloed, in de geur fruit, bloemen en tonen van ananas, maracuja, kiwi, guave en jasmijn, mondvullend, zacht en rond met fraîcheur in de afdronk. Maximale expressie van elegantie!

Deze proefnotities staan haaks op die van wijn uit de Talha (Portugese naam voor amfora).  Deze is meestal niet helder en strogeel of lichtrood van kleur. De geur is niet al te uitgesproken, en moeilijk met het voor de hand liggende proeflexicon te omschrijven… Meestal zijn in de geur alleen de moeilijke dingen te benoemen, als: oxidatie, reductie, of funky tonen. En in de smaak de tannines en de zuren.

Het zijn twee totaal tegenovergestelde wijntypes, waarbij de gouden medailles aantrekkelijk zijn in kleur en geur, en die uit de amfora niet; de een ruikt beter dan dat hij smaakt en de ander smaakt beter dan dat hij ruikt. De medaillewinnaar moet in de regel snel worden gedronken maar geeft  direct plezier, de amforawijn behoeft enige rijpheid en verdieping (ook van de consument…).

Dr Artur Petrosyan archeoloog van het, Istituto di Archeologia e Etnografia dell’Accademia Nazionale di Scienze dell’Armenia sprak over de Armeense wijngeschiedenis. Tot nu toe zijn de oudste resten van vinificatie op Amfora daar gevonden. (6000 jaar geleden).

Paul White, we kennen hem nog van twee jaar geleden, sluit af met het in kaart brengen van de opmars van amfora’s. tegenwoordig heeft bijna iedere zichzelf respecterende wijnproducent een amfora in de wijnkelder staan. Ook de vraag van de consument neemt toe, waar de commercie weer enthousiast op inhaakt. Zelfs wijnen die niet of nauwelijks op amfora’s rijpen krijgen de naam mee.. Met als schrijnend voorbeeld Armenië. Waar een Argentijns bedrijf geïnvesteerd heeft in wijngaarden de naam Karas, het Armeense woord voor amfora, heeft geclaimd ©. De bewuste cuvée heeft nooit een amfora gezien… Maar ‘echte’ traditionele Armeense amforawijnen mogen de naam Karas nu niet meer gebruiken….

Na de lunch gaan we de beurs op… Marco Carpineti laat er trots zijn bellone op amfora: Nzu proeven. En Alessia van Monte dei Roari (waar we een paar dagen eerder op bezoek waren) haar frizzante wijnen. De andere amfora-wijnen Custoza en Chiaretto zijn ook in Italië helemaal uitverkocht…  Verder staan er producenten uit: Australië en Oregon, Portugal, Oostenrijk, Slovenië, Spanje Griekenland, Armenië en Frankrijk. Hubert Rossignol van Domaine La Pousse d’or laat dit jaar drie verschillende crus proeven die in amfora zijn gemaakt en gerijpt.

De volgende dag doen we mee met een masterclass: zes amforawijnen van vier continenten, waar de makers vrijuit praten over de keuze voor amfora (het verhogen van de terroirexpressie) en de problemen die ze tijdens de vinificatie kunnen ondervinden (als het misgaat wordt de wijn azijn…). De wijnen die we te proeven kregen waren zeer overtuigend.