Marco Carpineti

De wijngaarden van Marco Carpineti bevinden zich rondom het antieke stadje Cori ten zuidoosten van Rome in de Provincie Lazio. Cori (in de antieke oudheid Cora genaamd), is rond de 13e eeuw voor onze jaartelling door Latijnen gesticht. Rome volgde later. Latijnen bewoonden de westelijke kuststrook van Italië, die grenst aan de Tyrreense Zee. Hoewel politiek verdeeld, deelden ze wel dezelfde taal en cultuur, welke ze verspreidden in de gebieden rondom de Middellandse Zee. Wijnbouw maakt hier onderdeel van uit. Zo is Marco niet de eerste, niet de enige en zal ook zeker niet de laatste zijn die hier wijn maakt… Wat wel bijzonder is, is de manier waarop hij Cori weer op de kaart heeft gezet. De meeste wijnen uit Lazio zijn bedoeld voor de dagelijkse dorst van de Latijnen en Romeinen. Avontuur en sensatie zijn vaak ver te zoeken. De bekendste zijn Castelli Romani, Frascati en Est Est Est. Deze worden voornamelijk gemaakt van malvasia, trebbiano (voor wit), sangiovese en montepulciano (voor rood). Druiven die je ook elders in Italië tegenkomt. Jammer, want Lazio heeft een aantal unieke autochtone druivenrassen, en Cori zelfs een eigen: nero buono di cori….!

De familie Carpineti maakt al generaties lang wijn in Cori. In 1986 neemt Marco het roer ter hand. Als rode draad door zijn werk loopt respect voor authenticiteit van de streek, de wijn en voor mensen. Zo kiest hij voor het werken met meest autochtone druivenrassen: bellone, l’arciprete bianco, greco moro en giallo, nero buono di cori, montepulciano en cesanese. En voor zo natuurlijk mogelijk werken (vanaf 1994 biologisch gecertificeerd). Marco “In en rondom de wijngaarden werken, wonen en leven mensen, ik zou niet willen dat chemische bestrijdingsmiddelen bedoeld voor de wijngaarden daar terecht komen, laat staan in mijn wijn, ik gebruik ze liever niet. Daarbij creëer ik, door het handwerk dat bij biologische wijnbouw hoort , werkgelegenheid die in deze streek hard nodig is. Ik had ook een grote tractor kunnen kopen, nu werken er twintig man in de wijngaard…” Vinoblesse werkt sinds de oogst 2003 met de wijnen van Marco Carpineti. We hebben het bedrijf gestaag zien groeien. Rondom 2000 bouwde hij een nieuwe kelder, waarvan overigens het uiterlijk bewijst dat over smaak niet valt te twisten… maar die desalniettemin praktisch en efficiënt is en ook makkelijk uit te breiden blijkt. En dat is nodig want de wijngaarden zijn in de jaren meer dan verdubbeld: van 10 hectares in 2003 tot ruim 60 hectares nu. Marco is een herenboer geworden. In 2019 verdwenen ook de basiswijnen cervinara wit en rood: jammer! En kregen de andere wijnen een chiquer etiket, en een upgrade qua prijs. Uiterlijk vertoon: het is Italianen niet vreemd…

De stijl van de wijnen

De stijl van de wijnen sluit aan bij wat men in de streek zoekt: vriendelijke wijnen, eerder zacht en rond dan krachtig en nerveus. Zuiver, dorstlessend en toch met een eigen karakter. Ze worden zo natuurlijk mogelijk gemaakt en zwavelgehaltes zijn laag: maximaal 80 mg/l voor wit en 50 mg/l voor rood. Ze lijken gemaakt voor bij het eten en passen goed bij de plaatselijke keuken, zoals bijvoorbeeld: saltimbocca, risotto con broccolo romanesco, artisjokken (www.visitlazio.com) maar ook bij de haute cuisine. Driesterren restaurant De Leest was tot aan de sluiting eind 2019, grote fan (al vanaf het eerste uur trouwens) en werkte graag met de witte wijnen en exquise olijfolie, die goed passen bij hun pure, verfijnde en elegante keuken waarin groenten en vis de hoofdrol spelen.

Nu samen met zoon Paolo

Eigenlijk zou er geen reden zijn om visie en werkwijze te veranderen. Iedereen is tevreden. Iedereen? Sinds 2012 werkt zoon Paolo mee. Hij zag toch nog wat punten ter verbetering. De vinificatie bijvoorbeeld is tot nu toe door een oenoloog gedaan die, om risico te vermijden, liever met geselecteerde gistcultuur werkt. Ook laat deze de rode wijnen op hout rijpen om ze structuur en kruidigheid te geven. Paolo zou beide het liefste weglaten om zo de natuur meer te laten spreken. Ook wil hij meer aandacht geven aan het unieke karakter van de DOC. De eerder genoemde nero buono di cori mag indien de wijn er voor minstens 85% uit bestaat Cori Nero Buono heten. Voor wit is de bellone uitverkoren. Beide vereeuwigde Paolo reeds in een spumanteversie: Kius Brut (van bellone) en Kius Extra Brut (van nero buono di cori).

Biodynamie

In 2013 was Nicolas Joly in de streek om een lezing over biodynamie te houden. Zijn verhaal heeft Marco en Paolo geïnspireerd. Ze zijn nu van plan om een van hun drie wijngaarden geheel biodynamisch te gaan bewerken. De overstap naar BD zou in hun ogen een kleine zijn, ze werken immers al vijfentwintig jaar biologisch. Nu zijn de lezingen en boeken van Joly niet bedoeld (en nog minder geschikt) als praktisch werkboek. Enige verdieping in de praktijk is daarom gewenst. Marco weet dat wij bevriend zijn met Jean-Michel en Corinne Comme in Bordeaux (hij toen nog chef de culture en cave bij Pontet-Canet in Pauillac, zij adviseuse bij onder andere Climens in Sauternes, samen eigenaar van Champ de Treilles in Saint Foy) en zou graag met ons bij hun op bezoek gaan. Aldus geschiedde in juni 2015. Het was voor ieder een zeer leerzame reis waarbij ook veelvuldig over de wijnen van Carpineti werd gefilosofeerd.

Olijfolie van sterrenrestaurants

De olijfboomgaard in Capo Le Mole is 3 ha groot en voor 80% met itrana olijven beplant. De bomen zijn tussen 5 en 40 jaar oud. 20% bestaat uit leccio olijven de leeftijd van deze bomen varieert tussen de 10 en 60 jaar. De andere 2,5 ha staat in het dorp Casale hier staan alleen itrana-olijven, de leeftijd van de bomen varieert hier tussen de 50 en 100 jaar. De hoogteligging voor olijfbomen is maximaal 500 m., iets hoger dan voor wijnstokken. Ook de olijfolie is gecertificeerd biologisch. We verkopen deze exquise olio (Momo 1 en Momo 2) aan menig sterrenrestaurant, en dat met dozen tegelijk, proef maar waarom…

Het resultaat konden we tijdens de Vinitaly 2016 aanschouwen en proeven. Alle wijngaarden krijgen nu de biodynamische koehoornpreparaten, ten bewijze hiervan werd een soort palmpaasstok vol met horens geëtaleerd. De liefde voor de natuur was duidelijk zichtbaar door de vele kruidenplantjes die in de stand stonden. Het kwam hier en daar een beetje als folklore over. Maar de wijnen in het glas logen er niet om. We proefden nieuwe jaargangen van de mousserende Kius Brut, rond en zacht, met rijp wit fruit; en Kius Extra Brut, rijke stijl, mondvullend doch niet zwaar;  Capolemole bianco nu 100% bellone; en Capolomole rosso van nero buono, montepulciano en cesanese, met naar onze smaak nog net iets te veel hout; de Moro (2014) van greco moro en greco giallo, (dit zijn dorpsvarianten van de greco bianco en werden vermoedelijk reeds door de Latijnen geteeld); en last but not least de Tufaliccio van montepulciano en cesanese zónder hout. We slaan de Dithyrambus van montepulciano en nero buono en de Apolide van 100% nero buono di Cori, beide met 24 maanden rijping op deels nieuw eikenhout, nog even over. En wachten rustig af tot Paolo ook hiervan de receptuur heeft aangepast….

Vinitaly 2023: zeven jaar verder (we hebben in de tussentijd ze een paar keer bezocht, elkaar gezien op Vinitaly en Millésime Bio)  praten en proeven we met (zoon) Paolo die zelf net vader is geworden, hij is bezig het gamma, stijl wijnen beetje bij beetje naar zijn hand te zetten. Papa Marco zelf is bezig met andere klanten, altijd bizar druk op Romeinse blingbling-stand Carpineti… Vergeten we wel eens: de spumantes (Kius, extra brut en een non-dosé) zijn gewoon érg fijne bubbels, toch maar weer wat mee doen. Witte Capolemole 2022 (100% bellone) is molto piacevole , lekker dus, nu al. Ook rode Tufaliccio 2022 behaagt, meer in stijl die Paolo nastreeft, voor een wat jonger publiek, veel fruit, zachte tannines. Hij laat ook (dure, dat ook nog) oude stijl houtopgevoede rossi proeven, Dithyrambus 2017 en Apolina 2017, niet ons ding, ook niet van Paolo…

Vinous: Ian d’Agata, juni 2019

Cori is a pretty town about an hour southeast of Rome where some of the region’s best and most fairly priced wines are currently being made. The varieties most typical of the area include Nero Buono, a red grape that gives savory, slightly tannic wines, and Bellone, one of Italy’s most underrated white grapes, which, in the right hands, gives world-class sparkling, dry and sweet whites. Look for the outstanding organic wines of Marco Carpineti.